Ivar Berg –
Institutt for språk og litteratur –
NTNU
Undervising
Språkhistorie
Til undervisinga i språkhistorie har eg skrive læreboka Språket som vart norsk, som kom ut på Universitetsforlaget i 2019.
Nedanfor har eg lagt ut diverse dokument og lenkjer knytte til undervisinga mi i språkhistoriske disiplinar, særleg faga NORD1106 Språkhistorie og talemål og NORD2200 Eldre språk (der innhaldet skiftar mellom norrønt språk og runologi).
Tekstar og oversyn
- Norrønt bøyingsskjema. Oversyn over dei viktigaste bøyingsmønstra i norrønt, basert på Odd Einar Haugens noko meir omfattande bøyingsskjema.
- Bøyingsskjema som viser sambandet mellom bøyinga av substantiv, adjektiv og demonstrativ. (Opphavleg hadde adjektiv same bøying som substantiv, men nokre former frå demonstrativ- og pronomenbøyinga har kome inn i den sterke adjektivbøyinga.)
- Runerekkjene. Standardiserte versjonar av den eldre og den yngre fuþarken, og ein versjon med tilleggsteikna som kom i bruk i høgmellomalderen.
- Morfosyntaktiske kategoriar i moderne norsk og norrønt. Jamføring av bøyingskategoriar fordelt på ordklassar.
Nyttige nettsider
- Rettskrivingsreformer i Store norske leksikon, skrive av Lars S. Vikør. Litt ned i artikkelen er lenker til artiklar om alle norske rettksrivingsreformer.
- Heimskringla er ein wiki med norrøne kjeldetekstar og omsetjingar til skandinaviske språk. NB: Mange av tekstane har ei språkform som ligg nærare moderne islandsk enn det ein finn i Norrøn ordbok og dei fleste grammatikkar og innføringsbøker.
- IPA-symbol i Unicode, fullstendig oversyn frå Wikipedia. Kan kopierast eller leggjast inn med Unicode-nummer i eigne tekstar.
Bibliografiske hjelperåder
- Norsk språk 1250–1350 av Ole-Jørgen Johannessen og Erik Simensen, Oslo/Bergen 1975. Oversyn over primærkjelder og sekundærlitteratur til gamalnorsk.
- Bibliografi over tekstutgåver og forsking på mellomnorsk språk (ca. 1350–1550), tematisk ordna og annotert.
- Norsk dialektbibliografi av Oddvar Nes, Oslo: Novus, 1986. Annotert bibliografi over norsk dialektologi. Alfabetisk på forfattar, men i tillegg med geografisk register.
- Dialektsyntaktiske arbeid (ofte som del av studiar med andre hovudføremål), basert på Nes (1986), men supplert.
- Norsk stadnamnbibliografi, opphavleg utarbeidd av Terje Larsen (sjå Nytt om namn 67/68 (2018), s. 44–47). Ikkje fullstendig oppdatert dei siste åra.
Norsk ordbok
Frå og med bokstaven
i er
Norsk Ordbok. Ordbok over det norske folkemålet og det nynorske skriftspråket tilgjengeleg og søkbart på
internett. Alfabetstrekket
a–
jåttut er digitaliserte av Nasjonalbiblioteket, dels som heile band, dels i mindre hefte (dei første banda vart publiserte heftevis):
Norges Inskrifter med de ældre Runer
NIæR kom ut i tre band + eit tjukt innleiingsband i tida 1891–1924 ved Sophus Bugge, fullført av Magnus Olsen. Til saman tel verket over 1300 sider.
| Indledning |
(1905) |
Runeskriftens Oprindelse og ældste Historie.
|
| Band 1 |
(1891–1903) |
Dei fleste norske innskrifter.
|
| Band 2 |
(1915–1917) |
Seinare funn; rettingar og tillegg.
|
| Band 3 |
(1914–1924) |
Datering; nokre nyfunn, rettingar, oversyn og register av Magnus Olsen.
|
Norges innskrifter med de yngre runer
Band I–VI i denne korpusutgåva av norske runeinnskrifter er digitaliserte av Nasjonalbiblioteket. Utgåva er ordna fylkesvis (inndelinga som galdt 1919–2019).
| Band 1 |
(1941) |
Østfold, Akershus og Oslo, Hedmark, Oppland
|
| Band 2 |
(1951) |
Buskerud, Vestfold, Telemark
|
| Band 3 |
(1954) |
Aust-Agder, Vest-Agder, Rogaland
|
| Band 4 |
(1957) |
Hordaland, Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal
|
| Band 5 |
(1960) |
Sør-Trøndelag, Nord-Trøndelag, Nordland fylke, Troms
|
| Band 6:1 |
(1980) |
Bryggen i Bergen (Dei latinske innskriftene): N603–N647
|
| Band 6:2 |
(1990) |
Bryggen i Bergen (Forretningsbrev og eiermerker): N648–N772
|
| Band 7 (ms.) |
[1997] |
Trondheim: N774–N894
|
Norske rettskrivingsreformer
Nedanfor finn du lenker til utgreiingar om dei større reformene og nokre andre kjelder til rettskrivingsvedtak. Sjå elles
oppsummeringar av Lars S. Vikør i i
Store norske leksikon.