Er det det politisk ureine som ikkje fell i smak hjå visse menneske, og
visse deltakarar på forumet? Desse som no i det siste har bruka tida på
å stikke banderilleros i ryggjen på KVJ. Er det ikkje den eine, så er
det den andre. Eriksen har rettvist kalla dei stil-jesuittar, dei som no
honningaktig hevdar at dei ikkje vil stengje ute nokon som helst,
samstundes med at dei held fram med å syte. Stil er kanskje eit sterkt
ord, for dei manglar heilt stil..
Eg høyrer vel også til ein av desse ureine i politikken. Lat oss t.d. ta
krigen i Kosovo. I utgangspunktet var det nesten gitt at alle skulle
hamne i den eine leiren - "deira leir" - den radikalt anti-amerikanske
leiren. For slik skal det helst vera. Kvar dag skal ein lire av seg sin
del av den "venstreradikale" leksa, sitere katekismen, og vera rein.
Eg får ikkje til dette. Eg kjem aldri til å få det til.
Eg uttrykte for snart eit år sidan tvilen min. Eigentleg tykte eg at
alle løysingar var dårlege, inkludert Nato-intervensjonen. Men når det
kom til stykket, meinte eg at det aller verste var å halda fram med å la
Milosevic utrydde det kosovoalbanske folket. Mellom den etniske krigen
til Milosevic i Kosovo, og krigen til dei ikkje perfekte demokratia våre
mot Milosevic, valde eg å ikkje løyne noko som helst av mine innerste
kjensler - eg skreiv at eg var for intervensjonen i Kosovo.
Dei reine fungerer ikkje på same måten. Anten gjer dei vala sine i høve
til eit eller anna fjernt revolusjonært ideal, som går ut på å vone at
verda blir uleveleg, slik at den saliggjerande revolten endeleg ein dag
blir fødd.
Eg vonar ikkje at verda blir uleveleg. Eg er urein. Eg tvilar på om ein
revolt som er provosert fram av grusomme tilstandar, vil gi opphavet til
ein revolusjon som får i stand ein definitiv orden i kaoset i denne
verda.
Eg trur ein må freista å organisere verda på best mogleg vis, med minst
mogleg liding, og, utan å gi avkall på dei store prinsippa om
menneskerettane, fylgje linja om minst mogleg katastrofer.
Eg innrømmer til og med at eg føretrekk det som Jospin her i Frankrike
representerer, framfor det som Chirac og Balladur representerer, Barak
framfor Netanyahou, og til og med Giscard d'Estaing framfor Pinochet. Eg
kjenner ikkje nyansane i den norske politikken lenger, og gir meg ut på
noko veging av den eine, eller den andre.
På kva slag måte skulle dette skjera bort den kritiske sansen? Er
løgnene for den gode saka si skuld, blindskapen til aktivistane,
katekismene til "venstresida", verkty til å bli klok av? Hadde det vore
slik, hadde vel alle vore der... Ingenting av dette må vera tabu.
Om ein vil utvikle ei effektiv, kritisk venstreside - og det er ikkje
noko anna eg vil - må ein nødvendigvis utrykkje nyansar, sjølv om ein
med dette bryt nokre gode gamle vanar. For kor elles finn ein brotstykke
av sanning andre stader enn i det uendeleg subtile spelet omkring
nyansar? Dette er både ei plikt om ein vil bli teken alvorleg, og somme
tider også ei intellektuell glede i seg sjølv.
Før eg seier god kveld, får eg kanskje sitere Vladimir Jankélévitch, som
samanfattar betre enn eg gjer, det eg ville seia: "Dei menneskelege
vilkåra i den moderne tida er dissonans. Ein kan ikkje samle alt ein er
glad i og som ein respekterer, i ein einaste idé, i ein einaste leir,
under eit einaste flagg. (...) Verdihimmelen er ein sundriven himmel, og
det flerra livet vårt er eit bilete av dennne sundrivne himmelen."
Oddmund Garvik
This archive was generated by hypermail 2b29 : Fri Mar 17 2000 - 23:14:43 MET